سعید حسینی: برخی بازیگران، ذاتا کاریزماتیک‌اند. بازیگرانی که تنها «نقشِ اول» به آن‌ها میاید و حتی نقش‌های فرعیِ روی متن را، با کاریزمای منحصر به فرد خود، و با شمایلِ خودساخته‌شان، در خروجیِ آثار، تبدیل به نقش مهم و محوری می‌کنند.
برخی بازیگران نیز، شباهتشان با محیط، صفر است. از آن جهت که نه شبیه به شمایلِ گذشته‌گانِ مدیومِ خودند، و نه آیندگانِ آن مدیوم را شباهتی نسبت به آنان است. ارجینالیته‌ی این بازیگران، و جنس پُرفراز و نشیبِ زندگی‌شان، و ایضاً هوشیاری و اشرافشان بر خویشتن و بر مدیوم، کاریزمایی در سینما به آن‌ها داده که در هر شمایلی، یگانه و تحسین‌برانگیز رخ می‌نمایند.
عزت‌الله انتظامی، از معدود بازیگران تاریخ سینماست که دارای این دو ویژگی است. هم کاریزمایی بزرگ است که تنها نقشِ اول برآزنده‌اش بود، و هم نقش‌آفرینی است که نه به بازیگرانِ پیشین شباهت داشت، و نه بازیگرانِ پس از او را نسبت به او شباهتی است. از پسِ این دو ویژگیِ مهم، کاراکتر انتظامی در فیلم‌هایش، همیشه در هاله‌ای از پختگی روی پرده رفته است. همچون کاراکتر «عباس آقا»، در شاهکارِ مهرجویی، «اجاره‌نشین‌ها».
به این سکانس دقیق بنگرید. انتظامی، چنان درست و به‌اندازه مرز مابین رئالیسم و فانتزی را می‌آمیزد، و چنان دقیق و تکنیکال کاراکترِ مردی ریاست‌طلب، متفرعن و مهاجم را ایفا می‌کند، که همچون هرنقشِ ماندگاری در تاریخ سینما، از دل ماهیتِ نقش، ابعادِ دیگری نیز به ابعادِوظاهری و روحیاتِ ظاهری کاراکتر، اضافه میشود. انتظامی در این سکانس، از التهابِ درونی اولیه، به جنونِ آنی میانی، و در انتها به خشونتِ افسارگسیخته‌ای می‌رسد که درام و التهابِ درام را، هم شکل می‌دهد، هم به تکامل می‌رساند. انتظامی در اجاره‌نشین‌ها و به‌خصوص در این سکانس، با کنترل بر خطوط حسّی صورت‌اش، با اشراف بر لحن نامرئی تحولّ بازی‌اش، با فنّ بیان کنترل شده و با بازیِ بدنی کاملا در خدمت درام، هم توانسته در صحنه تشنّج و رعب و وحشت بیافریند، و هم توانسته طنز و کمدیِ فیلم را به موجودیّت برساند. مرزِ باریک مابین رئالیسم و فانتزی، و درهم‌آمیختگی بازیِ تکنیکال و غریضی توسط انتظامی، به حدی درست در عباس آقا به اجماع رسیده است که این کاراکتر، هنوز و همچنان، شمایل کاملی از تمامی مردهای سنتیِ سلطه‌طلبِ ایرانی است. رساندن یک کاراکتر به چنین جایگاهی، و ثبت‌اش در چنین مقامی، تنها، هنرِ بازیگران بزرگ است.
https://cinemaideal.ir/vdcb.0b5urhb5giupr.html
برخی بازیگران نیز، شباهتشان با محیط، صفر است. از آن جهت که نه شبیه به شمایلِ گذشته‌گانِ مدیومِ خودند، و نه آیندگانِ آن مدیوم را شباهتی نسبت به آنان است. ارجینالیته‌ی این بازیگران، و جنس پُرفراز و نشیبِ زندگی‌شان، و ایضاً هوشیاری و اشرافشان بر خویشتن و بر مدیوم، کاریزمایی در سینما به آن‌ها داده که در هر شمایلی، یگانه و تحسین‌برانگیز رخ می‌نمایند.
عزت‌الله انتظامی، از معدود بازیگران تاریخ سینماست که دارای این دو ویژگی است. هم کاریزمایی بزرگ است که تنها نقشِ اول برآزنده‌اش بود، و هم نقش‌آفرینی است که نه به بازیگرانِ پیشین شباهت داشت، و نه بازیگرانِ پس از او را نسبت به او شباهتی است. از پسِ این دو ویژگیِ مهم، کاراکتر انتظامی در فیلم‌هایش، همیشه در هاله‌ای از پختگی روی پرده رفته است. همچون کاراکتر «عباس آقا»، در شاهکارِ مهرجویی، «اجاره‌نشین‌ها».
به این سکانس دقیق بنگرید. انتظامی، چنان درست و به‌اندازه مرز مابین رئالیسم و فانتزی را می‌آمیزد، و چنان دقیق و تکنیکال کاراکترِ مردی ریاست‌طلب، متفرعن و مهاجم را ایفا می‌کند، که همچون هرنقشِ ماندگاری در تاریخ سینما، از دل ماهیتِ نقش، ابعادِ دیگری نیز به ابعادِوظاهری و روحیاتِ ظاهری کاراکتر، اضافه میشود. انتظامی در این سکانس، از التهابِ درونی اولیه، به جنونِ آنی میانی، و در انتها به خشونتِ افسارگسیخته‌ای می‌رسد که درام و التهابِ درام را، هم شکل می‌دهد، هم به تکامل می‌رساند. انتظامی در اجاره‌نشین‌ها و به‌خصوص در این سکانس، با کنترل بر خطوط حسّی صورت‌اش، با اشراف بر لحن نامرئی تحولّ بازی‌اش، با فنّ بیان کنترل شده و با بازیِ بدنی کاملا در خدمت درام، هم توانسته در صحنه تشنّج و رعب و وحشت بیافریند، و هم توانسته طنز و کمدیِ فیلم را به موجودیّت برساند. مرزِ باریک مابین رئالیسم و فانتزی، و درهم‌آمیختگی بازیِ تکنیکال و غریضی توسط انتظامی، به حدی درست در عباس آقا به اجماع رسیده است که این کاراکتر، هنوز و همچنان، شمایل کاملی از تمامی مردهای سنتیِ سلطه‌طلبِ ایرانی است. رساندن یک کاراکتر به چنین جایگاهی، و ثبت‌اش در چنین مقامی، تنها، هنرِ بازیگران بزرگ است.
cinemaideal.ir/vdcb.0b5urhb5giupr.html
