کارگاه آموزشی «همه هستیم هرکجا هستیم: مستند غیرخطی از قرن بیست و یکم» برگزار شد

به گزارش ستاد خبری جشنواره «سینماحقیقت»، کارگاه آموزشی احمد الستی، پژوهشگر سینما و استاد دانشگاه با عنوان «همه هستیم هرکجا هستیم: مستند غیرخطی از قرن بیست و یکم» روز پنجشنبه ۲۰ آذرماه در پردیس سینمایی ملت در دومین روز از نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» برگزار شد.

یکی از داغ‌ترین موضوعات در سینمای مستند، روایت‌های غیرخطی است
الستی در ابتدا درباره روایت‌های غیرخطی در سینمای مستند گفت: یکی از داغ‌ترین موضوعات در سینمای مستند، روایت‌های غیرخطی است.  سنیمای داستانی خیلی زود به این موضوع پی برد، اما سینمای مستند با تاخیر این موضوع را متوجه شد. سینمای مستند خیلی نگران ثبت و ضبط واقعیت بود. به همین دلیل خیلی دیر به این موضوع رسیدند که باید سینمای مستند روایت غیرخطی داشته باشد.

سینمای داستانی پدیدآورنده روایت غیرخطی است
وی افزود: اصطلاح روایت خطی و غیرخطی دو اصطلاح منسوب به سینمای داستانی هستند. اصطلاح خطی در ارتباط با رخدادهایی است که به شدت رخ می‌دهند و کلیت آن مثبت آن است. رخدادها وابسته به روایت علت و معلول نیست. سینمای خطی، خیلی سریع‌تر به اهمیت روایت‌های غیرخطی پی برد. پس می‌توانیم بگوییم که سینمای داستانی پدیدآورنده روایت غیرخطی است و ما باید به سینمای داستانی ادای دین کنیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: آن‌چه اهمیت دارد این است که روایت‌های غیرخطی مجازند که رخدادهای داستان را جابه‌جا کنند. در نتیجه دیگر نگران علت و معلول نتیجه نیستیم و رخدادها وابسته به علت و معلول نیست. روایت‌های خطی تماشاگر را بیشتر درگیر نتیجه‌گیری می‌کند.  سینمای کلاسیک آمریکا درگیر علت و معلول بود.  اما پس از آن متوجه شدیم که این ساده‌انگاری، رخدادهاست.

در این کارگاه آموزشی قسمت‌هایی از فیلم «سیاه‌چاله» (The black hole) پخش شد و الستی درباره آن گفت:  این فیلم روایت خطی را به ساده‌ترین شکل نمایش می‌دهد، این فیلمی است که در آن همه رخدادها پشت هم چیده شده و روایتی داستانی و یکسره دارد.

الستی در قسمت دیگری از این کارگاه آموزشی، قسمتی از فیلم‌های «چگونه به آنجا می‌رسند» (How they get there) و «فیل به فلو دست می‌زنه» (Phil Touches Flo) را پخش و درباره روند غیرخطی این فیلم‌ها توضیحاتی ارائه کرد: تمام اهمیت این دو فیلم، به روایت غیرخطی آن‌ها و جابه‌جایی رخدادها و به هم ریختن روابط علی و معلولی است.

هدف ازغیرخطی کردن فیلم داستانی و مستند به وجود آوردن افکار تازه در مخاطب است
وی ادامه داد: گاهی اوقات می‌توانیم یک داستان بسیار سطحی را از طریق جابه‌جایی رخدادها به فیلمی تبدیل کرد که به جای علت و معلول به روابط رخدادها می‌پردازد. اهمیت کلی روایات غیرخطی، ایجاد شرایطی است که علت و معلول حذف شوند. هدف از غیرخطی کردن فیلم داستانی و مستند به وجود آوردن افکار تازه در مخاطب است.

این پژوهشگر سینما درباره روند فیلم‌های غیرخطی گفت: شروع فیلم ممکن است از وسط یا آخر فیلم صورت بگیرد؛ یعنی یا وسط فیلم و یا آخر فیلم را به اول فیلم بیاوریم، البته این کار، بسیار کار سختی است و اصلا برای کارگردان کارراحتی نیست که بتواند قصه را انسجام دهد و اگر از پس آن برنیاید، وقتی تماشاگر اول فیلم را ببیند، همه فیلم لو می‌رود و دیگر به تماشای ادامه فیلم نمی‌نشیند و این موضوع موجب ضعف فیلم و کار کارگردان می‌شود.

نوزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدی‌مقدم از ۱۹ تا ۲۵ آذرماه در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است. https://cinemaideal.ir/vdci.yawct1aq3bc2t.html